Pori'r casgliad
Trefnwyd yn ôl carfan
Violet Pearce
Man geni: Abertawe
Gwasanaeth: clerc bwcio, NWR
Marwolaeth: November 1918, Abertawe, Influenza / y ffliw
Nodiadau: Roedd Violet Pearce yn glerc bwcio ar Orsaf Victoria Abertawe pan fu farw o’r ffliw Sbaenaidd ddechrau Tachwedd 1918.
Cyfeirnod: WaW0373
Annie Sanders
Man geni: Caerdydd
Gwasanaeth: Postmones, Post Office / Swyddfa Bost
Nodiadau: Ychydig a wyddys am Annie Saunders, heblaw ei bod yn aelod yn Eglwys Fethodistaidd Wesleaidd Roath Road, Caerdydd. Mae’r Roath Road Roamer, a argreffid yn fisol o Dachwedd 1914 ymlaen yn cynnwys gwybodaeth am fenywod yn ogystal â dynion oedd yn gwasanaethu yn y rhyfel. Roedd Annie yn un o’r ‘Road Roamers’. Cyflwynodd y Swyddfa Bost y wisg swyddogol las o frethyn gwrymog sydd amdani yn 1914. Cafwyd y ddelwedd a’r wybodaeth trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg (DWESA6)
Ffynonellau: https://archifaumorgannwg.wordpress.com/
Cyfeirnod: WaW0108
Frances Ethel Brace
Man geni: Maenorbyr
Gwasanaeth: Nyrs, QAIMNS, 16/06/1916
Marwolaeth: 1916-09-21, Ysbyty Milwrol, Malta, Malaria
Cofeb: Cofeb Ryfel, Cosheton; Llanelwy, Sir Benfro; Sir y Fflint
Nodiadau: Hyfforddodd Frances Brace yn Ysbyty Caerfyrddin ac ymunodd â’r QAIMNS yn 1916. Cafodd ei hanfon i Salonica yn nyrs staff. Yno daliodd falaria a disentri, a throglwyddwyd hi i Malta. Bu farw yno ar yr 2il o Fedi 1916, yn 30 oed.
Ffynonellau: http://www.wwwmp.co.uk/pembrokeshire-war-memorials/;http://www.flintshirewarmemorials.com/memorials/st-asaph-memorial/st-asaph-cathedral-welsh-nurses-ww1/brace-frances-ethel/
Cyfeirnod: WaW0001
Fanny Irene Sprake Jones
Man geni: Caerfyrddin
Gwasanaeth: Nyrs, QAIMNS
Marwolaeth: 1919-06-11, Achos anhysbys
Cofeb: Cofeb Ryfel, Caerfyrddin, Sir Gaerfyrddin
Nodiadau: 36 oed. Ymgymhwysodd yn Ysbyty Coleg y Brenin , Llundain , Mai 1913
Cyfeirnod: WaW0037
Jane (Jennie) Roberts
Man geni: Bryncrug
Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS
Marwolaeth: 1917-04-10, HMHS Salta, Drowning / Boddi
Cofeb: Cofeb y Nyrsys, Llanelwy, Sir y Fflint
Nodiadau: 30 oed. Bu farw pan suddwyd Llong Ysbyty Ei Fawrhydi 'Salta' ger Le Havre ar 10 Ebrill 1917. Collwyd hi ar y môr ac ni chafwyd hyd i'w chorff. Gwelir ei henw ar Gofeb y Salta ym Mynwent y Santes Marie, Le Havre, Normandi, Ffrainc, ac ar blac coffa ym mhorth Eglwys Sant Cadfan, Tywyn
Cyfeirnod: WaW0052
Jane (Jennie) Roberts
Ffotograff o Jane/Jennie a gasglwyd gan Is-bwyllgor Menywod yr Imperial War Museum fel rhan o’i gasgliad a fenywod a fu farw yn ystod y Rhyfel
Mabel Mary Tunley
Man geni: Pontypridd, 1870
Gwasanaeth: Prif Fetron Weithredol, QAIMNS, 1903 - 1925
Nodiadau: Ar ôl gwasanaethu yn Rhyfel y Boeriaid, ymunodd Mabel Tunley â’r QAIMNS yn 1903 yn nyrs staff, gan gael ei dyrchafu’n Brif Fetron Weithredol yn Ffrainc a Fflandrys yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Ymysg anrhydeddau eraill, derbyniodd y Fedal Filwrol am waith eithriadol, yn helpu i gael yr holl gleifion, 260 ohonynt, i lawr i’r seleri ac felly pan fomiwyd yr Orsaf Glirio ni anafwyd yr un claf. Bu ei sirioldeb a’i dewrder yn allweddol yn cadw pawb a ddaeth i gysylltiad â hi i fyny â’r safon. Er iddi gael ei chlwyfo ychydig, parhaodd ar ddyletswydd. Bethune, 7fed Awst 1916
Ffynonellau: http://anurseatthefront.org.uk/names-mentioned-in-the-diaries/other-people/medical-colleagues/mabel-mary-tunley/
Cyfeirnod: WaW0087
Catherine Williams
Man geni: Bae Colwyn
Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS
Marwolaeth: 1919-08-04, Achos anhysbys
Cofeb: Cofeb Ryfel, Bae Colwyn, Sir Gaernarfon
Nodiadau: 38 oed. Claddwyd yng nghladdfa Bron-y-nant Bae Colwyn.
Ffynonellau: http://historypoints.org/index.php?page=colwyn-bay-memorial-fww-surnames-s-y
Cyfeirnod: WaW0064
Gladys Mina Watkins
Man geni: Y Fenni
Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS
Nodiadau: Ganwyd Gladys Watkins yn 1882, ac ymunodd â’r QAIMNS yn Ebrill 1909, ac anfonwyd hi i Ffrainc yn fuan wedi dechrau’r rhyfel. Cafodd ei hanfon adre ym Medi 1917, yn dioddef o ’neurasthenia’; ymddengys iddi dorri i lawr yn llwyr yn feddyliol. Treuliodd ran helaethaf y ddwy flynedd nesaf yn yr ysbyty, mewn cartrefi nyrsio neu’n aros gyda’i chwaer Edith a oedd yn nyrs hefyd. Wynebodd nifer o fyrddau meddygol y fyddin, a datganodd y rhan fwyaf ohonynt ei bod yn ffit i fynd adre neu i wasanaeth eisteddog. Mae llythyron gan Gladys ei hun, ei chwaer a nifer o ddoctoriaid wedi goroesi yng nghofnodion yr Archif Genedlaethol. Disgrifiant ei hagroffobia, ei thueddiadau tuag at gyflawni hunan-laddiad a’i hofnau nos ‘yn gysylltiedig â sieliau’n ffrwydro’. Cyflwynodd ei hymddiswyddiad o’r QAIMNS yn haf 1918, er i hwn gael ei ohirio ac yna’i dynnu yn ôl. Erbyn haf 1919 roedd ei hiechyd yn gwella:rn‘Rwyf wedi bod yn gwneud gwaith y tu allan, dofednod a.y.b. dros y tri mis diwethaf ac rwy’n teimlo’n llawer cryfach yn awr.’ Datganwyd ei bod yn ffit ar gyfer gwasanaeth cartref yn Hydref 1919, a pharhaodd â’i gyrfa yn Ysbyty Milwrol Netley. Ceir y cofnod olaf amdani yn haf 1923, pan ddywed ei ffeil ‘Rhybudd ar gyfer taith o wasanaeth tramor’.Enillodd Gladys Y Groes Goch Frenhinol pan ddychwelodd o Ffrainc yn 1917.
Ffynonellau: National Archives WO 399_8743
Cyfeirnod: WaW0279
Adrodddiad papur newydd
Adroddiad am wobrwyo Gladys Mina Watkins â’r Groes Goch Frenhinol. Abergavenny Chronicle 26ain Ionawr 1917
Margaret Walker Bevan
Man geni: Abertawe
Gwasanaeth: Nyrs, QAIMNS
Marwolaeth: 1915 - 1919, Achos anhysbys
Nodiadau: Ganwyd hi yn Abertawe yn 1883. Hyfforddodd Margaret yn nyrs yn Coventry a gweithiodd wedyn yn Barnsley. Yn gynnar yn 1915 ymunodd â staff yr Ysbyty Milwrol Cymreig, Netley. Cynlluniwyd yr Ysbyty Cymreig i fod yn symudol, ac ymhen dim paciwyd popeth a’i anfon gyda’i staff i Deolali yn India. Gweithiodd Margaret yno, ac ym Mesopotamia, tan fis Rhagfyr 1919. Ar ôl y rhyfel daeth yn Fetron yn Ysbyty Goffa Newydd Farnborough, Surrey.
Ffynonellau: People’s Collection Wales
Cyfeirnod: WaW0429
Gwenllian Elizabeth Roberts
Man geni: Llangynidr
Gwasanaeth: Chwaer Nyrsio, QAIMNS Reserve
Nodiadau: Enillodd Gwenllian Roberts y Groes Goch Frenhinol am ei gwasanaeth yn Ysbyty Milwrol Canolog Chatham, swydd Caint.
Cyfeirnod: WaW0115
Gwenllian Elizabeth Roberts
Y Chwaer Gwenllian Elizabeth Roberts QAIMNSR yn gwisgo ei medal Croes Goch Frenhinol
Croes Goch Frenhinol Gwenllian Roberts
Croes Goch Frenhinol y Chwaer Gwenllian Roberts, a enillodd ar Awst 5ed 1919.
Yr Edinburgh Gazette yn rhestru gwobr y Chwaer Roberts
Yr Edinburgh Gazette yn rhestru gwobr y Chwaer Roberts, Awst 5ed 1919 (8fed yn y golofn ar y dde)
Adroddiad papur newydd
Adroddiad papur newydd am wobr y Chwaer Roberts, Llais Llafur Hydref 25ain 1919